Reactie gemeente Terschelling op berichtgevingen klokkenluidersdossier
Het gemeentebestuur van Terschelling neemt afstand van het artikel in ‘de Volkskrant’ van afgelopen zaterdag (28/2). Het gemeentebestuur is verontwaardigd over de inhoud van dat artikel betreffende het zogenaamde ‘klokkenluidersdossier’ en de aantijgingen die richting gemeentebestuur en voormalig burgemeester Rob Bats zijn gedaan.
Vanwege de eenzijdige berichtgeving en de feitelijke onjuistheden in het artikel voelen wij ons geroepen op deze manier een inhoudelijke reactie te geven. Het artikel in ‘de Volkskrant’ creëert ten onrechte een karikatuur van het bestuur en de gemeenteraad van Terschelling als beheerder van publieke financiële middelen, bevat diverse feitelijke onjuistheden en gaat nadrukkelijk voorbij aan de door elke gemeente gehanteerde transparante verantwoordingsmechanismen.
Wij vinden dat eilanders en diverse nauw betrokken medewerkers door het artikel onrecht is aangedaan. In de allereerste plaats geldt dat voor Rob Bats, onze voormalige burgemeester. Het is onze vaste overtuiging, dat de heer Bats in zijn handelen steeds het algemeen belang voor ogen heeft gehad en het is dan ook zeer onterecht dat hij op deze manier wordt beschadigd. Wij kunnen een ieder garanderen dat hij steeds transparant te werk is gegaan.
Inhoudelijk over de berichtgeving: Er was sprake van een verschil van inzicht tussen een medewerker en de directie in de periode winter 2013, voorjaar 2014. Dit verschil van inzicht staat los van de klokkenluidersmelding. Het verschil van inzicht heeft er in eerste instantie toe geleid dat de medewerker bijzonder verlof heeft gekregen. Op het moment dat hij al 3 weken niet werkzaam meer was, heeft de betreffende medewerker een melding (onder geheimhouding) gedaan, waarin hij aangaf dat sprake was van misstanden in de financiële administratie.
Met de betrokken medewerker is steeds gesproken over een continuering van het dienstverband maar dan in een andere functie. Met het vorderen van de tijd en het lekken van vertrouwelijke informatie naar de pers en het steeds verder beschadigen van individuele werknemers, werd duidelijk dat terugkeer in de organisatie van betrokken medewerker niet meer mogelijk zou zijn. Voor een individuele werknemer is zo’n situatie ingrijpend. Dat beseften zowel college als directie heel goed. Om die reden is geprobeerd een oplossing ‘in der minne’ te bereiken waarbij zowel de medewerker als ons college gebruik hebben gemaakt van juridische bijstand van advocaten en een mediator. Bij het bereiken van overeenstemming over de voorwaarden waaronder afscheid van elkaar wordt genomen is het heel gebruikelijk af te spreken, dat partijen over de inhoud van de ‘vaststellingsovereenkomst’ (‘wij gaan niet samen verder’) verder geen mededelingen doen.
Dat heeft dus niets te maken met ‘zwijggeld’. Overigens is het niet te doen gebruikelijk over de inhoud van een dergelijke overeenkomst in het openbaar uitspraken te doen: dat is een afspraak tussen werkgever en werknemer. Een eventuele financiële regeling heeft dus zoals gezegd niets van doen met ‘zwijggeld’, maar het verband wordt kennelijk gelegd door al diegenen die er een behagen in scheppen de gemeente in diskrediet te brengen. Van de betrokken medewerker is inmiddels afscheid genomen. Zijn vertrek is niet veroorzaakt door de klokkenluidersmelding, maar vindt zijn oorzaak dus in een verschil van inzicht over werkzaamheden en functioneren. De weergave in de Volkskrant dat de melding van de medewerker werd gezien als “directe aanval” op de directie en aanleiding zou zijn tot het beëindigen van het dienstverband is pertinent onjuist.
De zogenaamde klokkenluidersmelding is, los van het personeelsdossier, afgehandeld via de bij de gemeente Terschelling geldende Meldingsregeling vermoeden misstanden. Er is extern onderzoek gedaan naar de beweringen van de melder. Onderzoek heeft uitgewezen dat er geen sprake is van misstanden. Alle zaken die genoemd worden via de media zijn eerder op correcte wijze door de gemeenteraad besproken, behandeld en besloten. Een voorbeeld hiervan vindt u in het verslag van de gemeenteraadsvergadering van 18 december 2012.
Ondanks het feit, dat betrokkene met bijzonder verlof thuis zat, is de melding dus serieus opgepakt. De burgemeester heeft de informatie vanwege het verzoek tot geheimhouding en met instemming van de klokkenluider in eerste instantie slechts gedeeld met de gemeentesecretaris. De burgemeester heeft de fractievoorzitters van het feit dat de melding was gedaan op de hoogte gesteld, evenals het college. Dit alles zonder inhoudelijk op de zaak in te gaan. Een externe bureau is (vervolgens) gevraagd de inhoud van de ‘klokkenluidersbrief’ en dus het vermoeden van misstanden op zijn merites te onderzoeken. Er was geen sprake van dat onderzoekers beperkingen werden opgelegd om zaken te verdoezelen. Het is gebruikelijk dat vooraf de kaders worden gesteld waarbinnen een onderzoek plaatsvindt. De scope is bepaald op een dossieronderzoek en geen uitgebreid onderzoek, met name vanwege de gevraagde vertrouwelijkheid. Naar het oordeel van de onderzoeker was geen sprake van onregelmatigheden in de financiële administratie. Dit is schriftelijk aan alle betrokkenen gemeld.
Inhoudelijk gaat de gemeente niet in op de klokkenluidersmelding. Dit is logisch en gebruikelijk, immers medewerkers moeten er op kunnen vertrouwen meldingen te kunnen doen zonder dat deze inhoudelijk bij de pers komen te liggen en zij daardoor schade zouden kunnen oplopen. Dat is precies waarom de gemeente Terschelling een regeling Melding vermoeden misstanden heeft. Dit comfort willen wij de medewerkers blijven bieden, ook al zouden ze het dienstverband om welke reden dan ook beëindigen.
Er is met betrekking tot zowel het personeelsdossier als de klokkenluidersmelding nooit sprake geweest van welke solistische actie door burgemeester Bats of de directie dan ook. Steeds was er goed overleg met zowel het college van B&W als de fractievoorzitters. Sterker nog: beslissingen die in het kader van het klokkenluidersdossier zijn genomen, zijn steevast besproken in het college en met de fractievoorzitters. In goed overleg tussen burgemeester en college is de fractievoorzitters verzocht het etiket ‘geheimhouding’ op (dit) het dossier te (plakken) houden. Burgemeester Bats wilde net als het college en de raad de individuele belangen beschermen van de klokkenluider (die een vertrouwelijke brief had geschreven) en een aantal mensen die met naam en toenaam door de klokkenluider waren genoemd. Wanneer je de stap neemt om ‘klokken te luiden’ mag je er immers op vertrouwen dat je werkgever (in dit geval de gemeente) die informatie niet direct op straat gooit! Dat geldt zeker voor diegenen die niet eens weten, dat ze door de klokkenluider bij naam en toenaam worden genoemd. Dat deze vertrouwelijkheid is beschaamd betreuren wij ten zeerste. Rob Bats wordt nu door ‘de Volkskrant’ op oneigenlijke gronden en volkomen onterecht feitelijk gewoon neergesabeld. Wij distantiëren ons van de beweringen van de krant en wij kunnen dit niet laten passeren! De journaliste, mevrouw Van Es, heeft er blijkbaar geen enkele moeite mee mensen zonder grondig onderzoek ernstig te beschadigen. Om vervolgens de sociale media hun werk te laten doen. Wij vinden dat beschamend en abject.
Voor de duidelijkheid hierbij nog maar eens: Er is geen sprake van financiële misstanden bij de gemeente Terschelling. In publicaties als deze komt steeds een bedrag van €3 ton naar voren. Dat heeft betrekking op de begroting voor het jaar 2013. Het was niet eenvoudig de begroting voor het jaar 2013 sluitend te maken, maar dat is uiteindelijk met instemming van de raad wel gelukt. Het verslag van de raadsvergadering van 18-12-2012 laat vervolgens heel duidelijk zien hoe de discussie over een dreigend tekort is verlopen (zie bijlage). Anders dan het artikel suggereert: de gemeentelijke accountant wordt nooit gevraagd een begroting goed te keuren. De accountant controleert de jaarrekening! Zo’n accountant is extern en onafhankelijk.
Op basis van signalen van de afdeling Financiën is in het najaar van 2012 college-breed vastgesteld, dat het niet eenvoudig zou worden de begroting voor 2013 sluitend te krijgen. Dat werd manifest bij de concrete uitwerking van een nieuwe organisatiestructuur in het najaar van 2012. Uiteindelijk heeft dat geleid tot een uitvoerige bespreking in de raad van 18 december 2012. Er is/was geen enkele relatie tussen de begrotingsvoorbereiding en het uiteindelijke vertrek van de bedoelde medewerker. De klokkenluider wordt door de krant als ‘de accountant’ van de gemeente ten tonele gevoerd. Feitelijk ging het om een medewerker van de afdeling Financiën. Niet meer en niet minder. Als het gaat om aantoonbare deskundigheid op financieel gebied was hij zeker niet de eerste man van de gemeente.
De jaarrekening 2013 is begin 2014 door de accountant in orde bevonden, door de auditcommissie van raadsleden getoetst en door de raad in juni met algemene stemmen aanvaard. De externe accountant verricht deze werkzaamheden overigens voor de gemeenteraad en is door diezelfde gemeenteraad benoemd.
‘De Volkskrant’ geeft aan dat het geraamde tekort op de begroting van 2013 slechts met een truc zou zijn weg te werken. Gelet op het vorenstaande kunnen we deze bewering slechts als onzinnig kwalificeren. Zo werkt het niet bij gemeentelijke organisaties en (zeker) dus ook niet bij de gemeente Terschelling.
De Volkskrant schrijft dat niet is uit te sluiten dat er is geschoven in de begroting om het tekort weg te werken. Dat is onjuist! Elke gemeente moet elk jaar opnieuw een sluitende begroting opleveren: de geraamde uitgaven mogen de inkomsten niet overstijgen. Ook op Terschelling lukt dat gelukkig tot op heden elk jaar weer. Soms kost dat moeite, zoals uit dat verslag van de openbare raadsvergadering van december 2012 is op te maken. De behandeling van de begroting heeft net als de vervolgdiscussie in december 2012 in alle openbaarheid plaatsgevonden.
Met betrekking tot de “KNRM-kwestie” is de vraag opgekomen of het juist is, dat interim-burgemeester Bats heeft gevraagd om “linksom of rechtsom” de meevaller in één keer op de begroting te zetten, in plaats van uit te smeren over 5 jaar. Het ging hierbij niet om de begroting maar om de jaarrekening 2013. De gemeenteraad had het college opgedragen om een meevaller in één keer in de jaarrekening te verwerken. Zoals te doen gebruikelijk hoort de ambtelijke organisatie besluiten van de gemeenteraad te respecteren, op te volgen en uit te voeren. Uiteraard stuurt de burgemeester daarom aan op uitvoering hiervan. Het “linksom of rechtsom” was dan ook een zeer logische, immers de organisatie moest dit gewoon uitvoeren. Uiteindelijk heeft de gemeenteraad besloten de meevaller te verwerken over een periode van 5 jaar. De verantwoording daarvan is expliciet gedaan in de jaarrekening 2013. Ergo: volledig transparant.
De Volkskrant rept verder nog over een evaluatie die onlangs in de gemeenteraad heeft plaatsgevonden en waaruit zou blijken dat er inderdaad een tekort is ontstaan door de reorganisatie. Dit is volstrekt onjuist. Wij vermoeden dat de Volkskrant doelt op de evaluatie rond het uitbesteden van de VTH-taken. Uit die betreffende evaluatie blijkt juist het tegenovergestelde, namelijk dat de uitbesteding financieel gezien beter is voor de gemeente en de inwoners.
Afsluitend kunnen we stellen dat deze hele situatie slechts verliezers heeft opgeleverd. Dit betreuren we als gemeentebestuur zeer. De klok is niet terug te draaien en wij hebben de overtuiging, dat het college (inclusief Rob Bats en juist door de inzet van Bats), directie en gemeenteraad steeds in het belang van de gemeente en zijn inwoners hebben gehandeld. Zoals de gemeenteraad eerder heeft besloten is het dossier uitvoerig besproken, behandeld en afgesloten. Wij willen ons nu gezamenlijk kunnen gaan richten op het in goede banen leiden van de vele belangrijke uitdagingen die bij het besturen van deze gemeente nog in het verschiet liggen.
